Thưa ông, nhân ngày 13/10, với vai trò là Phó Tổng Thư ký Hội Doanh nhân Tư nhân Việt Nam, ông có thể chia sẻ gì về ý nghĩa, thông điệp của Ngày Doanh nhân Việt Nam sau hơn20 năm được công nhận, cũng như vai trò của ngày này trong việc khơi dậy tinh thần, trách nhiệm xã hội và khát vọng cống hiến của giới doanh nhân Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới?

Doanh nhân Nguyễn Tiến Thắng: Ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10 ra đời từ Quyết định 990/QĐ-TTg năm 2004 của Thủ tướng Phan Văn Khải. Với tôi, quyết định này chính là lời khẳng định chính thức rằng doanh nhân đã trở thành một lực lượng xã hội quan trọng – một trụ cột của nền kinh tế.

20 năm trôi qua, ý nghĩa của Ngày Doanh nhân đã chuyển ở “vinh danh” sang “trao trách nhiệm”. Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị được Tổng bí thư Tô Lâm ký ban hành đã khẳng định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia. Có thể nói, đây là bước ngoặt lịch sử, bởi lần đầu tiên vai trò của doanh nghiệp tư nhân được đặt ngang hàng với nhiệm vụ chiến lược của đất nước trong giai đoạn hội nhập sâu rộng.

Mục tiêu mà Nghị quyết 68 đặt ra cho thấy tầm nhìn rất rõ ràng: đến năm 2030, Việt Nam cần đạt 2 triệu doanh nghiệp hoạt động, khu vực kinh tế tư nhân đóng góp hơn một nửa GDP và chiếm đa số lao động. Xa hơn, đến 2045, con số này dự kiến vượt 3 triệu doanh nghiệp và đóng góp trên 60% GDP.  Đây chính là sự công nhận, kỳ vọng của Chính phủ vào sức bật và khả năng thích ứng của cộng đồng doanh nhân.

Chính từ nền tảng đó, Ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10 càng mang một ý nghĩa rộng hơn là lời hiệu triệu cộng đồng doanh nghiệp tư nhân bước vào giai đoạn phát triển mới. Ý nghĩa ấy có thể nhìn nhận ở nhiều tầng ý nghĩa:

Thứ nhất, khơi dậy tinh thần tự cường. Trong bối cảnh toàn cầu biến động, doanh nghiệp Việt không thể mãi đứng ở vị trí gia công, phụ thuộc vào vốn hay công nghệ ngoại. Tinh thần tự cường thúc đẩy các doanh nghiệp cần phải làm chủ công nghệ, xây dựng thương hiệu, và cạnh tranh bằng giá trị sáng tạo.

Thứ hai, đề cao trách nhiệm xã hội. Nhiều doanh nghiệp vẫn coi trách nhiệm xã hội đáp ứng cộng đồng như một chiến dịch PR, chứ chưa thực sự tích hợp vào chiến lược kinh doanh và phát triển bền vững. Tôi hy vọng ngày tôn vinh này sẽ là dịp để chúng ta cùng nhìn nhận và thay đổi tư duy: trách nhiệm xã hội không phải là “chi phí bắt buộc”, mà là lợi thế cạnh tranh.

Thứ ba, nuôi dưỡng khát vọng cống hiến. Sự giàu có của doanh nghiệp sẽ không đủ đầy nếu thiếu đi những đóng góp vào sự thịnh vượng chung, để lại di sản cho thế hệ kế tiếp. Thành công vì thế cần được đo bằng sự lan tỏa giá trị, chứ không chỉ là con số lợi nhuận cuối năm.

Cuối cùng, giá trị thực sự của Ngày Doanh nhân không nằm ở khẩu hiệu hay các sự kiện kỷ niệm. Nó chỉ có sức sống khi mỗi doanh nhân dám tự soi lại mình, dám thay đổi tư duy, dám đặt lợi ích của doanh nghiệp trong mối liên hệ mật thiết với lợi ích quốc gia. Khi tinh thần, trách nhiệm và khát vọng ấy hòa làm một, đội ngũ doanh nhân Việt Nam sẽ thật sự xứng đáng với sứ mệnh tiên phong trong thời đại mới.

Ông đánh giá như thế nào về vị thế và đóng góp hiện tại của đội ngũ doanh nhân Việt Nam, đặc biệt là khu vực kinh tế tư nhân? Đâu là những điểm sáng, cơ hội, thách thức, và theo ông, đâu là những chính sách, cơ chế then chốt cần có để phát huy tối đa tiềm năng của khu vực tư nhân trong thời gian tới?

Đội ngũ doanh nhân Việt Nam đã tiến một chặng đường dài, nhưng thực tế cho thấy chúng ta vẫn ở giai đoạn “chuyển mình” – từ làm theo đến tự tạo. Để hiểu rõ vị thế và tiềm năng của khu vực khu vực kinh tế tư nhân đóng góp vào sự phát triển quốc gia, chúng ta cần nhìn nhận một cách thẳng thắn cả về vị thế đóng góp, những thách thức chúng ta đang gặp phải và làm cách nào để tháo gỡ những khó khăn đó.

Về vị thế và đóng góp: Doanh nhân Việt Nam đã chứng minh vai trò quan trọng của mình: khu vực tư nhân hiện đóng góp khoảng 40-42% GDP, tạo việc làm cho hơn 80% lực lượng lao động. Một số doanh nghiệp như FPT, VNG, Viettel đã khẳng định năng lực cạnh tranh quốc tế. Thế hệ doanh nhân mới cũng mang tầm nhìn toàn cầu, chú trọng công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Tuy vậy, phần lớn doanh nghiệp vẫn quy mô nhỏ (97% là vừa và nhỏ), phụ thuộc vào gia công, chưa làm chủ chuỗi giá trị. Sự liên kết còn rời rạc, chưa hình thành được hệ sinh thái mạnh. Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp vẫn bị cuốn theo lợi nhuận ngắn hạn, chưa đặt nặng yếu tố bền vững và tầm nhìn dài hạn. Vì thế, doanh nhân Việt Nam hiện nay đang đứng trước ngã rẽ: hoặc tiếp tục làm “người môi giới” trong chuỗi giá trị toàn cầu hay vươn lên làm chủ thương hiệu và công nghệ.

Về những điểm sáng và thách thức: Những năm gần đây, làn sóng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo nở rộ. Nhiều doanh nghiệp start-up Việt thu hút vốn quốc tế trong fintech, edutech, thương mại điện tử. Bên cạnh đó, các hiệp định CPTPP, EVFTA mở rộng thị trường xuất khẩu, trong khi xu hướng dịch chuyển sản xuất toàn cầu mang đến cơ hội đón dòng vốn FDI mới. Chuyển đổi số, kinh tế xanh, kinh tế số cũng là dư địa tăng trưởng lớn.

Song thách thức cũng không ít, doanh nghiệp nhỏ khó tiếp cận vốn, lãi suất cao; môi trường kinh doanh chưa thật sự bình đẳng so với doanh nghiệp nhà nước; nguồn nhân lực chất lượng cao còn khan hiếm. Ngoài ra, tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, một số doanh nghiệp lợi dụng quan hệ để chiếm lĩnh thị trường vẫn tồn tại, làm suy giảm động lực chung.

Về giải pháp giúp doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn và phát huy những điểm sáng, để khu vực tư nhân thực sự trở thành động lực chính của nền kinh tế, cần sự chung tay từ nhiều phía:

Từ phía nhà nước cần tạo môi trường minh bạch, bình đẳng; giảm thủ tục, chi phí; mở rộng kênh vốn, quỹ đầu tư; ưu đãi thuế cho R&D, kinh tế xanh và kinh tế số; đầu tư hạ tầng và nhân lực chất lượng cao.

Về phía Hiệp hội doanh nhân tư nhân Viêt Nam cần trở thành cầu nối thực sự, tạo diễn đàn chia sẻ, kết nối chuỗi cung ứng; hỗ trợ đào tạo và phản ánh chính sách kịp thời.

Về phía Xã hội cần thay đổi cách nhìn về doanh nhân, tôn vinh giá trị chân chính, đồng thời khuyến khích tiêu dùng hàng Việt và hỗ trợ cộng đồng khởi nghiệp.

Còn chính doanh nghiệp cần đổi mới tư duy, chuyển từ lợi nhuận ngắn hạn sang phát triển bền vững; tăng cường liên kết, hợp tác để xây dựng hệ sinh thái; coi trách nhiệm xã hội và đạo đức kinh doanh là lợi thế dài hạn.

Khu vực tư nhân Việt Nam không thiếu tiềm năng, điều cần thiết là cơ hội thực sự. Khi thể chế minh bạch hơn, hiệp hội gắn kết hơn, xã hội ủng hộ hơn và doanh nhân bản lĩnh hơn, thì khu vực tư nhân hoàn toàn có thể trở thành trụ cột chính, vừa về quy mô vừa về chất lượng và tính bền vững.

Nhìn về chặng đường 5-10 năm tới, ông dự đoán xu hướng phát triển của doanh nghiệp Việt Nam sẽ thay đổi như thế nào?

Tương lai đang mở ra những cơ hội lớn cho cộng đồng doanh nhân Việt Nam. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, xu hướng kinh tế xanh, các hiệp định thương mại tự do và đặc biệt là Nghị quyết 68-NQ/TW vừa được ban hành – tất cả đang tạo nên bệ phóng để doanh nghiệp Việt bứt phá mạnh mẽ.

Trong 5 – 10 năm tới, cuộc chơi sẽ thay đổi: từ cạnh tranh bằng giá sang cạnh tranh bằng giá trị. Chuyển đổi số không còn là lựa chọn, mà là điều kiện sống còn. Nghị quyết 68 mở ra ưu đãi chưa từng có – như cho phép tính 200% chi phí R&D vào khấu trừ thuế, trích 20% thu nhập lập quỹ khoa học công nghệ – tạo động lực để doanh nghiệp đầu tư cho sáng tạo.

Công nghệ như AI, Big Data, Blockchain hay IoT đang ngày càng dễ tiếp cận. Doanh nghiệp nào chủ động sớm sẽ nắm lợi thế, định vị được chỗ đứng trên bản đồ kinh tế khu vực.

Nhưng đột phá công nghệ chỉ có ý nghĩa khi đi cùng khả năng thích ứng linh hoạt. Đại dịch COVID-19 đã chứng minh rằng, doanh nghiệp biết thay đổi nhanh sẽ không chỉ tồn tại mà còn vươn lên mạnh mẽ. Thời gian tới, tiêu chuẩn ESG, quản trị chuyên nghiệp và hợp tác hệ sinh thái sẽ là thước đo mới của doanh nghiệp hiện đại.

Nhân ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10, ông muốn gửi gắm thông điệp gì tới cộng đồng doanh nhân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ?

Với tư cách là người đã gắn bó lâu năm với Hội Doanh nhân tư nhân Việt Nam, tôi muốn gửi đến cộng đồng một thông điệp thẳng thắn: Tất cả những đột phá về công nghệ, những khả năng thích ứng kia sẽ chỉ có ý nghĩa thực sự khi chúng ta sản xuất, kinh doanh bằng một tâm hồn “tử tế”.

Tử tế không đồng nghĩa với yếu đuối, mà là biết cân bằng giữa lợi ích doanh nghiệp và trách nhiệm xã hội. Tử tế là đối xử công bằng với người lao động, chân thành với khách hàng, minh bạch với đối tác. Là không gian lận về chất lượng, không lợi dụng thông tin để trục lợi. Là giữ đúng lời hứa với sản phẩm và thương hiệu – bởi lòng tin là tài sản không thể mua bằng tiền.

Tử tế còn là chia sẻ thành quả với cộng đồng – thông qua giáo dục, y tế, môi trường – không phải để “làm hình ảnh”, mà vì đó là nghĩa vụ. Và trên hết, tử tế là tuân thủ pháp luật, thượng tôn đạo đức kinh doanh.

Nghị quyết 68 cũng nhấn mạnh, doanh nhân Việt Nam phải trung thực, thanh liêm và thượng tôn pháp luật – vì chỉ có con đường chính trực mới đưa doanh nghiệp đi xa. Trong thời đại minh bạch, tử tế chính là vốn vô hình quý giá nhất. Nó mang lại niềm tin, mở ra hợp tác, giúp doanh nghiệp đứng vững qua mọi biến động.

Bên cần đó cũng cần kết hợp sự tử tế và công nghệ để phát triển bền vững. Công nghệ nhân rộng sự tử tế. AI giúp hiểu khách hàng sâu sắc hơn để phục vụ tốt hơn. Blockchain minh bạch hóa chuỗi cung ứng xây dựng niềm tin. Công nghệ xanh giảm tác động môi trường và tạo việc làm chất lượng.

Thích ứng giúp tử tế không bị đào thải. Doanh nghiệp có tâm nhưng không thích ứng sẽ thua cuộc. Ngược lại, thích ứng nhanh kết hợp tử tế giúp đáp ứng đúng nhu cầu và phát triển bền vững.

Để cụ thể hóa tinh thần tử tế, tôi cho rằng các doanh nhân nên bắt đầu từ những điều sau:

Thứ nhất, hãy tự tin vào khả năng của mình. Doanh nhân Việt Nam không hề thua kém ai. Chúng ta có trí tuệ, có sự chăm chỉ, có tinh thần không ngừng học hỏi. Mỗi sản phẩm Made in Vietnam xuất khẩu thành công, mỗi công nghệ do người Việt phát triển – đều là bằng chứng cho điều đó.

Thứ hai, hãy nghĩ dài hạn. Lợi nhuận ngắn hạn dễ kiếm, nhưng doanh nghiệp bền vững mới khó. Đầu tư vào công nghệ, đào tạo nhân lực, xây dựng thương hiệu – đó là những việc tốn kém và mất thời gian, nhưng lại quyết định tương lai.

Thứ ba, hãy đoàn kết và hỗ trợ lẫn nhau. Hội Doanh nhân tư nhân Việt Nam là mái nhà chung, nơi để chia sẻ, học hỏi, kết nối. Hãy tích cực tham gia, đóng góp ý tưởng, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ hơn. Khi cộng đồng mạnh, từng cá nhân sẽ được nâng đỡ.

Thứ tư, đừng quên trách nhiệm với đất nước. Nghị quyết 68 đã trao cho chúng ta niềm tin và cơ hội chưa từng có. Đổi lại, xã hội cũng kỳ vọng chúng ta sẽ làm tốt hơn – không chỉ kiếm tiền, mà còn tạo việc làm, đóng thuế, đóng góp cho cộng đồng.