Sáng 3/11, đại biểu Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà phát biểu làm rõ thêm một số vấn đề các đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận tổ về dự án  Luật Đất đai (sửa đổi).

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, nhiều ý kiến có đặt vấn đề liên quan tới xác định giá đất. Ông Hà cho biết, có 4 phương pháp xác định giá đất là “chưa bao giờ sai”, những phương pháp này theo thông lệ quốc tế. Tiêu chí lựa chọn những pháp này đã có và được luật định.

Bộ trưởng cũng nhắc tới vấn đề xác định giá theo thị trường. Theo ông Hà, trước đây, với việc nhà nước giao đất, không qua đấu thầu, đấu giá, chủ yếu là giao đất và định giá theo khung, theo bảng là bất cập lớn. Và việc tính toán thu thuế trên hợp đồng làm cho người dân không bao giờ khai thật giá trị mua bán thật.

Vì vậy, ông Hà cho hay, trong vấn đề này, phương pháp được lựa chọn là phương pháp định giá theo “vùng giá trị, xác định thửa đất chuẩn”. Trên thế giới cũng đã thực hiện được phương pháp này khi có bản đồ địa chính số và thiết lập được mạng lưới, thiết lập được thông tin về giá đất hàng ngày và chuẩn.

Do đó, trong luật này đã chế định, trách nhiệm của người dân, quy định về cách thức giao dịch, dữ liệu về nhà nước giao đất theo thị trường, việc đấu thầu, đấu giá… Theo ông Hà, quá trình hoàn thành cơ sở dữ liệu đất đai để người dân có thể tự xác định được giá đất mất khoảng 5 năm.

“Điều quan trọng nhất là  giá đất không được mang tính chủ quan và mọi phương pháp làm phải có thống kê, toán học, độc lập với những người định giá. Còn lại, chúng ta vẫn cần có hội đồng, có cơ quan tư vấn nhưng tất cả những vấn đề này đều phải có phần mềm do Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng với các chuyên gia định giá sẽ đưa ra.

Giá phổ quát trên thị trường không phải là giá do ý chí chủ quan chúng ta đưa ra mà giá thị trường có nghĩa là toàn bộ hệ thống thu thập được trên các thửa đất chuẩn và ở các vùng giá trị mà chúng ta sẽ xác định”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.

Ông Hà cho rằng, chúng ta hoàn toàn có thể quy đổi và thông qua phương pháp thống kê để tìm được giá trị, thể hiện tính ổn định tương đối của thị trường. Thực tế, không thể có một giá thị trường duy nhất.

Về những nội dung khác, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường cũng cho biết, liên quan tới vấn đề bồi thường, khi có những vấn đề do lỗi của nhà nước thì phải có cách phục hồi và bảo vệ lợi ích của người dân.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, trong dự thảo luật hiện nay, không còn khái niệm nhà nước thu hồi đất để phục vụ dự án quốc phòng an ninh và làm đường thì giá thu hồi rẻ hơn đối với đất đai làm thương mại và dịch vụ. Tất cả những vấn đề này đều trên một mặt bằng về chính sách.

Theo ông Hà, để làm điều đó, Nhà nước sẽ trực tiếp điều chỉnh địa tô chênh lệch do nhà nước điều chỉnh mục đích, do nhà nước xây dựng hạ tầng và nhà nước phải hài hoà các lợi ích này cho địa phương này với địa phương khác, giữa doanh nghiệp – nhà nước – người dân sử dụng đất và đảm bảo công bằng cho các đền bù khác.

Liên quan tới vấn đề thu hồi đất, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, chỉ thu hồi khi chứng minh đó là những dự án công, dự án an ninh quốc phòng, dự án kinh tế – xã hội mang lại lợi ích quốc gia, công cộng.

“Vấn đề quan trọng nhất đó là làm thế nào để xác định đó là lợi ích quốc gia, công cộng. Việc này sẽ để những người dân trực tiếp bị thu hồi đất sẽ đưa ra các nội dung để tham vấn, xin ý kiến của người dân”, ông Hà nhấn mạnh.

Đất đai thuộc sở hữu toàn dân, Nhà nước quản lý

Cho ý kiến về Dự án Luật Đất đai sửa đổi, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) nhận định, trước đây, khung giá đất do nhà nước áp đặt theo ý chỉ chủ quan. Dự thảo đã bỏ khung giá đất, xây dựng bảng giá theo giá thị trường đã tạo ra sự bình đẳng, tiến bộ. Điều này nếu thực hiện được sẽ xoá bỏ phần lớn bất cập trong công tác quản lý đất đai hiện nay.

Cũng theo đại biểu, nhiều vụ tham nhũng đất đai xuất phát từ việc định giá đất. Nếu có bảng giá đất sát giá trị thị trường, đồng thời đền bù thoả đáng cho người dân bị thu hồi đất sẽ giảm khiếu kiện.

Về thu hồi đất, hiện có 2 phương thức, đó là Nhà nước ra quyết định thu hồi và chủ doanh nghiệp có dự án tự thoả thuận với người dân để thu gom. Khi để người dân và nhà đầu tư tự thoả thuận sẽ phát sinh vấn đề, đó là giá cao vọt hơn hẳn so với khi Nhà nước thu hồi vì mục đích quốc phòng an ninh, nên xảy ra bất bình đẳng gây khiếu kiện.

Trong khi đó, chúng ta đã quy định đất đai thuộc sở hữu toàn dân, Nhà nước quản lý. Khi giao chủ đầu tư thu hồi thì Nhà nước đã tự bỏ quyền của mình. Do vậy, đại biểu Cường đề nghị đất đai đã thuộc diện Nhà nước quyết định có dự án đầu tư thì cần do Nhà nước thu hồi, chỉ thoả thuận trong trường hợp khi một số người cùng góp chung vốn hoặc tự chuyển dịch.